नर्सरी व्यवसाय माहिती | Nursery Business Information

नर्सरी व्यवसाय माहिती (Nursery Business Information), आजचे युग हे फॅशनचे युग आहे, प्रत्येकाला चांगले दिसावे आणि राहावे असे वाटते, आणि हे असे असावे, कोणी पैसे का कमवते ?? जेणेकरून तो चांगले जगू शकेल, त्याचे छंद पूर्ण करेल, चांगले परिधान करेल, चांगले खाईल आणि त्याच्या प्रत्येक इच्छा पूर्ण करेल.

प्रत्येकाला सुंदर वातावरणात राहायला आवडते, आणि आपल्या सभोवतालचे सौंदर्य वाढवण्याचा एक चांगला मार्ग म्हणजे आपल्या सभोवताल सुंदर झाडे लावणे, चांगल्या सुगंधाने आणि फुलांच्या रंगीबेरंगी रंगांनी वेढलेले असावे. आजकाल, अनेक प्रकारच्या वनस्पती आहेत, ज्यामुळे तुमच्या घराचे सौंदर्यही वाढते. माणसाच्या या मागणीमुळे आजच्या काळात नर्सरी व्यवसाय ओळखला गेला, ज्याला अनेकांनी सुरुवात केली आणि भरपूर नफा मिळवला.

नर्सरी व्यवसाय माहिती (Nursery Business Information)

सौंदर्य प्रत्येकाला मोहित करते. मग ते एखाद्या विशिष्ट व्यक्तीचे असो, घराचे, हॉटेलचे, बागांचे किंवा रस्त्यांचे. प्रत्येकाला चांगले दिसणे आवडते. मग आपण त्यासाठी किती पैसे खर्च करतो ते आपल्याला माहित नाही. छप्पर, आंगण, कार्यालय, रस्त्याच्या कडेला आणि पार्क इत्यादीवर हिरवळ आणि फुले सजवण्याची मोठी क्रेझ आहे. त्यामुळे बर्‍याच लोकांना त्यांची घरे, रेस्टॉरंट्स किंवा घराभोवतीचे रस्ते हिरवाईने भरलेले पाहायला आवडतात.

हिरवाई केवळ तुमच्या मनाला मोहित करत नाही तर मनाला सकारात्मकतेने भरते. घर आणि कार्यालयात झाडे लावणे आज एक फॅशन बनली आहे. लोक अगदी टेरेसवर गवत लावतात, त्यांच्या चेहऱ्याकडे न पाहता त्यांच्या घरांची जाळी सजवतात, जेणेकरून घराचे वातावरण आनंदी राहते. अशा परिस्थितीत, जर तुम्ही नर्सरी प्लांट व्यवसाय करण्याचा विचार करत असाल, तर ही एक अतिशय चांगली व्यवसाय कल्पना आहे. ज्यामध्ये तुम्ही दरमहा 50,000 ते 1 लाख पर्यंत कमवू शकता.

नर्सरी व्यवसाय हा एक असा व्यवसाय आहे जिथे वेगवेगळ्या प्रकारची झाडे, फुले, खत, प्लॅस्टिक उपकरणे, एत्यादी विकली जातात. त्याच बरोबर झाडांची बिये, त्याचे खाद्य, त्यांना लागणारी माती, कीटकनाशके, फळबाग इत्यादी विकल्या जातात, म्हणजेच वेगवेगळ्या प्रकारची झाडे त्यांचे मिश्रण करून विकणे यालाच नर्सरी व्यवसाय करणे असे म्हणतात.

या व्यवसायाचा हेतू शेत, घरे आणि इतर हेतूंसाठी चांगल्या प्रतीची झाडे किंवा बियाणे देणे आहे, जेणेकरून चांगली झाडे आणि पिके तयार करता येतील. या व्यतिरिक्त, इतर कोणत्याही व्यवसायाप्रमाणे, बाजारातील झाडे विकून नफा मिळवणे हे त्याचे एक उद्दिष्ट आहे.

नर्सरीचे प्रकार (Types of Nursery)

या व्यवसायाची सुरवात करण्यासाठी आपल्याला हे माहिती पाहिजे की कोणत्या प्रकारे नर्सरी व्यवसायाची सुरवात करता येते.

1. रिटेल नर्सरी (Retail Nursery)

यामध्ये ऑफिस, घरामध्ये, किवा ईतर लहान कामासाठी झाडे विकली जातात. याला स्ट्रेच प्लांट नर्सरी असेही म्हणतात. यामध्ये लहान झाडे, भांडी, प्लास्टिक पॉलिथीन, कंपोस्ट, उपकरणे इ. प्रकारचे समान विकले जाते. रीटेल नर्सरी व्यवसाय तुम्ही आपल्या घराच्या आसपास जागा असेल तर तिथे किवा आपल्या घरच्या टेरेस वर तुम्ही सुरू करू शकता.

2. होलसेल नर्सरी (Wholesale Nursery)

याला कमर्शियल नर्सरी प्लांट असेही म्हणतात. झाडे मोठी करून यांना होलसेल दारामध्ये विकली जातात. तयार केलेले बी आणि झाडे शेतकर्‍यांना शेतीसाठी विकली जातात, त्यामध्ये डाळिंब, कलिंगड, शेवगा, एत्यादी झाडे विकली जातात. ह्या प्रकारचा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी जास्त भांडवलाची गरज लागते.

3.लँडस्केप प्लांट नर्सरी (Landscape Plant Nursery)

हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात जमीन लागते तुम्ही ही भाड्याने किवा विकतही घेऊ शकता. त्यामुळे आपण सर्व प्रकारची झाडे ठेऊ शकता त्यामध्ये शेतामध्ये लागणारी असो किवा बागेमध्ये लागणारी असो. हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी भांडवल मोठ्या प्रमाणात लागते.

हे ही वाचा 

• दूध व्यवसाय माहिती मराठी, गाय जातीची निवड, फायदे
• शेळी पालन माहिती, प्रकार, शेळ्यांच्या जाती, फायदे
• नवीन व्यवसाय कोणता करावा | What Business to Do

नर्सरी व्यवसाय सुरू करण्यासाठी लागणारे घटक 

नर्सरी व्यवसाय सुरू करण्यासाठी खाली दिलेले घटक गरजेचे आहेत.

1. जागा (Land)

जेव्हा आपण हा व्यवसाय सुरू करण्याचा विचार करता त्याठिकाणी याची गरज आहे का, ह्यामध्ये लोकांची गरज, बाजार, एत्यादींचा विचार करणे गरजेचे आहे. तसेच हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी झाडाची लागवड आणि सुशोभीकरणासाठी जागा आवश्यक आहे. या व्यतिरिक्त, जरी तुम्ही रोप एका भांड्यात लावले तरीही तुम्हाला ती भांडी ठेवण्यासाठी जागेची आवश्यकता असते.

2. माती (Soil)

झाडे लावण्यासाठी चांगली माती गरजेची आहे माती शिवाय हा व्यवसाय सुरू करता येत नाही. कुठून मातीची व्यवस्था करावी, कोणती माती उपयुक्त ठरेल, वाळू आणि माती कशी मिसळावी, कोणत्या प्रमाणात इ. माहिती असणे आवश्यक आहे.

3. पानी (Water)

ज्याठिकणी आपण हा व्यवसाय सुरू करणार आहे त्याठिकाणी पाण्याची व्यवस्था आहे का ते पाहून घेणे घरजेचे आहे. 

4. रासायनिक आणि सेंद्रिय खते (Chemical and Organic Fertilizers)

कीटकनाशकांविषयी माहिती ठेवा आणि त्यांना तुमच्या व्यवसायात महत्त्वाचे स्थान द्या. ज्यांना कीटकनाशके आणि औषधांविषयी माहिती हवी आहे ते तुमच्याशी संपर्क साधू शकतात.

5. मशीन आणि उपकरणे (Machines and Equipment)

आपल्याला कोणकोणते मशीन आणि उपकरणे लागतात याची माहिती घ्या आणि त्याची विक्री करा.

6. कामासाठी मजदूर (Labour)

मोठ्या प्रमाणात व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आपल्याला मजदूरांची गरज लागते.

7. हिरवी जाळी आणि मांजर (Green net and Cat)

आपला आसपासचे क्षेत्र कवर करण्यासाठी आपल्याला जाळी आणि कोणताही प्राणी येऊन नुकसान करू नये म्हणून मांजर याची आवशक्यता आहे.

नर्सरी व्यवसायासाठी आवश्यक कौशल्ये

1. हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आपल्याला झाडानविशयी माहिती असायला पाहिजे किवा तुम्ही याचे प्रशिक्षण घेतले पाहिजे. कारण वेगवेगळ्या झाडांचे आणि वनस्पतींचे स्वरूप वेगळे असते. त्यामुळे अशा स्थितीत, कोणत्या वनस्पतीला किती पाणी, किती खत, सूर्यप्रकाश, कीटकनाशक इ. विषयी माहिती असायला पाहिजे.

2. खते, सिंचन, कापणी, तापमान नियंत्रण इत्यादी उपकरणे कशी वापरली जातील आणि कशी आहेत याची समज असणे आवश्यक आहे.

3. झाडांचे कीटकांपासून संरक्षण कसे करावे आणि झाडांमधील किडे काढून टाकण्यासाठी कोणत्या कीटकनाशकांची आवश्यकता असेल याचीही माहिती असावी.

4. यांत्रिक कौशल्ये देखील आवश्यक आहेत जसे प्लंबिंगचे ज्ञान, सिंचन पद्धती, हरितगृह वायुवीजन आणि माती आणि वाळू यांचे मिश्रण इ.

5. त्याच बरोबर आपला व्यवसाय वाढीसाठी मार्केटिंग करणे आवश्यक आहे.

रोपवाटिकेसाठी रोपे आणि बियाणे कोठे खरेदी करायचे? 

तुम्ही हा व्यवसाय करू करण्याचा विचार करत असाल आणि यासाठी रोपे आणि बियाणे विकत घेण्याचा विचार करत असाल तर हे समान आपण सरकारी नर्सरी प्लांट मधून विकत घ्यायला पाहिजे. कारण की तिथे सगळ्यात स्वस्थ सामान दुसरीकडे कोठे भेटणार नाही. 

ह्याच्या किमतीचा विचार करायला गेलो तर तुम्हाला 10 रुपये पासून ते 2000 पर्यत्न ह्याचे बी आणि रोपे भेटतील. त्याच बरोबर आपल्याला पर्यावरण कसे सुरक्षित ठेवायचे याविषयी ही माहिती दिली जाईल.  https://agricoop.nic.in/hi

नर्सरी व्यवसाय सुरू करण्यासाठी खर्च किती येईल? 

भांडवलाचा विचार करायला गेलो तर हे आपल्यालावर अवलंबून आहे की तुम्ही कोणत्या प्रकारे व्यवसाय सुरू करणार आहे. आणि याचा विस्तार किती मोठा आहे कारण की सामन्यात आणि कमी पैशामध्ये आपण 50 हजार ते 1 लाखा पर्यत्न नर्सरी व्यवसाय सुरू करू शकतो. व तुम्हाला हा पैसा रिटर्न 2 ते 3 महिन्यामध्ये भेटेल. 

नर्सरी व्यवसाय सुरू करण्यासाठी परवाना आणि नोंदणी

नर्सरी व्यवसाय सुरू करण्यासाठी तुम्हाला महापालिकेची परवानगी घ्यावी लागेल, जेव्हा महापालिका तुम्हाला प्रमाणपत्र देईल, तेव्हा तुम्ही नर्सरी सुरू करू शकता.

तसेच तुम्हाला आपल्या कंपनीचे रजिस्ट्रेशन करावे लागेल, GST नंबर आणि बँक अकाऊंट सुरू करावे लागले. 

नर्सरी प्लांट उघडण्यासाठी सरकारची परवानगी घ्यावी लागेल.

नर्सरी प्लांटचा विमा काढणे देखील आवश्यक आहे, जेणेकरून भविष्यात कोणतीही दुर्घटना झाल्यास आपल्याला नुकसानभरपाई मिळू शकेल.

नर्सरी व्यवसायाची मार्केटिंग कशी करायची? 

नर्सरी व्यवसायाची मार्केटिंग करण्यासाठी तुम्ही जवळच्या नर्सरी प्लांट वर जाणून माहिती घेऊ शकता किवा सोशल मीडियाचा उपयोग करून तुम्ही याची मार्केटिंग सुरू करू शकता.

तसेच आपण बॅनर, विजिटिंग कार्ड, टेम्पलेट्स, एत्यादीच्या साह्याने तुम्ही आपल्या प्लांटची मार्केटिंग करून एक चांगला आणि फायदेशीर व्यवसाय सुरू करू शकता. 

हे ही वाचा 

• द्रोण पत्रावळी व्यवसाय माहिती | Paper Plate Business Information
• मत्स्य पालन व्यवसाय मराठी माहिती | Fish Farming Business
• पोल्ट्री व्यवसाय माहिती, मार्गदर्शन, पोल्ट्री शेड खर्च