किडनी स्टोन मराठी माहिती, किडनी स्टोन याला आपण मूतखडा आणि हिंदीत पथरी तर वैदकीय भाषेत उरिनिरी कॅल्कुलस असे म्हणतात.
या लेखामध्ये आपण डीटेल मध्ये किडनी स्टोन म्हणजे काय? किडनी स्टोन मराठी माहिती, त्याची लक्षणे, त्यावर उपाय, किडनी स्टोनचे प्रकार, एत्यादी विषयी माहिती जाणून घेणार आहोत.
किडनी स्टोन मराठी माहिती | किडनी स्टोन म्हणजे काय?
किडनी स्टोन हे एक खनिजे आणि मीठापासुन जमलेली एक ठोस आहे. याचा आकार लहान वाळूच्या दाण्यापासून ते गोल्फच्या चेंडूगत असतो.
मूत्रपिंडातील दगड हे एक स्फटिकासारखे खनिज पदार्थ आहेत जे मूत्रपिंड किंवा मूत्रमार्गात कोठेही येऊ शकतात.
एक लहानसा दगड काही लक्षण नसताना लघवी ध्वारे बाहेर पडला जातो. पण याचा आकार 5mm पेक्षा जास्त झाल्यास हे आपल्या लघवी येण्याचा मार्ग बंद करतो, त्यामुळे आपल्याला दुखण्याचा त्रास आणि उलटी ही लक्षणे दिसू लागतात.
जास्त मूतखडे हे अनुवांशिकी आणि पर्यावरणीय घटकांच्या संयोजनामुळे तयार होतात. जोखीम घटकांमध्ये मूत्र, लठ्ठपणा, काही पदार्थ, विशिष्ट औषधे, कॅल्शियम पूरक आहार, संधिरोग आणि पुरेशा प्रमाणात द्रवपदार्थाची कमतरता यांचे प्रमाण जास्त असते.
मुत्रामध्ये उपस्थित केमिकल उरिक अॅसिड, फॉस्फरस, कॅल्शियम, ओक्सालिक अॅसिड यांच्या पासून मूतखडा बनतो.
किडनी स्टोन चे प्रकार
किडनी स्टोनचे चार प्रकार आढळतात.
1. कॅल्शियम स्टोन
कॅल्शियम स्टोन हा किडनी स्टोन चा सगळ्यात सामान्य प्रकार आहे. हा कॅल्शियम oxalate, फॉस्फरस आणि मेलीएट यापासून बनतो. कमी ऑक्सलेट युक्त पदार्थ खाल्ल्यास कॅल्शियम स्टोनचा धोका कमी होऊ शकतो. यामध्ये बटाट्याचे चिप्स, chocolate, पालक, शेंगदाने, एत्यादी
2. उरिक अॅसिड स्टोन
या प्रकारचे किडनी स्टोन महिलांपेक्षा पुरुषांमध्ये अधिक आढळतो. हा संधीरोग झालेल्या लोकांना किवा केमोथेरेपीच्या माध्यमातून होऊ शकतो. जेव्हा आपली लघवी जास्त आंबट (Acidic) असते तेव्हा याची वाढ होते.
प्युरिनयुक्त समृद्ध आहारामुळे मूत्र आम्लतेची पातळी वाढू शकते. मासे, शेल फिश आणि मांसासारख्या प्राण्यांच्या प्रथिनांमध्ये प्युरिन हा रंगहीन पदार्थ आहे.
3. स्ट्रुवाइट स्टोन
या टाइपचे स्टोन जास्त करून महिलांमध्ये मूत्रमार्गाच्या संसर्गामध्ये आढळतात. ह्या टाइपचे स्टोन मोठे असू शकतात आणि मूत्रमार्गात आडथळा निर्माण करू शकतात.
त्यामुळे किडनी मध्ये इन्फेकशन होऊ शकते. अंतर्निहित संसर्गाचा उपचार केल्यास स्ट्रुमाइट दगडांचा विकास रोखू शकतो.
4. सिस्टिन स्टोन
ह्या प्रकारचा स्टोन खूप कमी प्रमाणात होतात. ते अनुवांशिक डिसऑर्डर सिस्टिनूरिया असलेल्या पुरुष आणि स्त्रिया दोघांमध्येही आढळतात. या प्रकारचे दगड, सिस्टिन -शरीरात नैसर्गिकरित्या उद्भवणारा अॅसिड – मूत्रपिंडातून मूत्रात लिक होतो.
हे ही वाचा
किडनी स्टोनची लक्षणे
वरती आपण किडनी स्टोन म्हणजे काय? आणि त्याचे कोणते प्रकार कोणते आहेत ह्या विषयी माहिती जाणून घेतली. आता आपल्याला किडनी स्टोनची कोणती लक्षणे आहेत याविषयी माहिती जाणून घेणार आहोत. जेणेकरून आपल्याला किडनी स्टोन आहे का ते समजेल.
- पाठ, पोठ किवा साइडला वेदना होयला सुरवात होते.
- लघवी करत असताना वेदना आणि जळजळ याचा त्रास जाणवू लागतो.
- अर्जंट आणि सारखे बाथरूमला लागणे.
- लघवी करत असताना त्या मधून रक्त येणे.
- लघवीचा वास येणे.
- लघवी करत असताना कमी प्रमाणात होणे किवा लघवी थांबणे.
- मळमळ आणि उलटीचा त्रास जाणवणे.
- ताप आणि थंडीचा त्रास जाणवणे.
किडनी स्टोनची कारणे
आज किडनी स्टोन होणे हे एक सामान्य झाले आहे, याची काही लक्षणे आढळून आल्यास लगेच डॉक्टरांचा सल्ला घेणे गरजेचे आहे.
- कमी प्रणामत पानी पीणे.
- आनुवंशिकता: काही लोकांना आनुवंशिकतेमुळे किडनी स्टोन होण्याचा दोखा असतो.
- तुमच्या राहण्याची जागा हे एक किडनी स्टोन होण्याचे कारण आहे.
- तुमचा रोजचा आहार
- काही generic औषदे
- जुने आजार
- विटामीन डी चे अधिक प्रमाण
- जंक फूड जास्त प्रमाणात खाणे
- dehydration
- शरीरामध्ये मिनारलची कमतरता
- लघवी मध्ये केमिकलचे प्रमाण अधिक वाढणे.
किडनी स्टोन उपाय मराठी
किडनी स्टोन झाल्यास लेगेच यावर ट्रीटमेंट घेणे गरजेचे आहे. किडनी स्टोन होऊ नये म्हणून काही उपाय दिले आहेत.
- ज्या लोकांना कॅल्शियम स्टोन हा आजार झाला आहे त्यांनी ऑक्सलेट समृद्ध आहार घेऊ नये. असे आहार म्हणजे- शेंगदाणे, पालक, बीटरूट, रोजवुड बियाणे, चॉकलेट, गोड बटाटे.
- जास्त मात्रा मध्ये प्रोटीन उक्त पदार्थ घेऊ नये.
- सोडियम उक्त पदार्थ घेऊ नये.
- जंक फूड, बंद डब्यातील जेवण आणि जास्त जेवणामध्ये मीठ असलेले पदार्थ घेऊ नये.
- पालक, एत्यादी मध्ये oxalate जास्त प्रमाणात आढळते याचे सेवन करू नका.
- टोमॅटोचे बी, वांग्याची बी, कच्चा भात, उडद आणि चणे याचे जास्त सेवन केल्याने किडनी स्टोनेची समस्या अधिक जाणवू लागते.
- शरीरामध्ये उरिक अॅसिडची वाढ होऊ देऊ नका, यासाठी मटन मासे खायचे टाळा.
किडनी स्टोन पासून वाचवण्याचे घेरलू उपाय
- किडनी स्टोन वर उपचार करण्यासाठी तुळस फायदेशीर: तुळशीचा उपयोग तुम्ही किडनी स्टोन कमी करण्यासाठी करू शकता, यासाठी दररोज 5 ते 7 पाने चावून खाणे गरजेचे आहे.
- चौलईची भाजी मूत्रपिंडातील दगड (कॅल्कुली )पासून मुक्त करते. हे गंधरस दगड (पॅथ्री का इलाज) चे रामबाण औषध आहे.
- 2 ते 3 बेलची पाने पाण्याबरोबर मुसळून त्यामध्ये काळी मिरची मिसळा खाल्याने किडनी स्टोनचा त्रास कमी होतो हा उपाय दोन आठवडे करणे गरजेचे आहे.
- विटामीन बी चे सेवन केल्याने किडनी स्टोन कमी होतो.
- एलायचीचे सेवन केल्याने किडनी स्टोनसाठी फायदेशीर आहे.
- लिंबू आणि ऑलिव्ह ऑईलचे मिश्रण मूत्रपिंडातील दगडापासून आराम देते.
- सफरचंद व्हिनेगर मूत्रपिंडातील दगडांच्या उपचारात फायदेशीर आहे.
- डाळिंबाचा रस मूत्रपिंडातील दगडांसाठी एक औषध आहे.
- टरबूज मूत्रपिंडातून दगड काढून टाकण्यास मदत करते.
- राजमा किडनी स्टोनच्या उपचारामध्ये फायदेशीर आहे.
- कांद्याचे पाणी मूत्रपिंडातील दगड काढून टाकण्यास फायदेशीर ठरते.
- खजुरीमुळे मूत्रपिंडातील दगडांचा धोका कमी होतो.
- मूत्रपिंडातील दगड काढण्यासाठी काकडीचा वापर फायदेशीर आहे.
हे ही वाचा
