IPO म्हणजे काय आहे, आजच्या काळात लोकांना IPO मध्ये अर्ज करून लिस्टिंग झाल्यानंतर 30-50% पर्यंत परतावा मिळत आहे. पण अजूनही काही लोकांना IPO म्हणजे काय, IPO कसा खरेदी करायचा हे माहीत नाही.
IPO म्हणजेच इनिश्यल पब्लिक ऑफरिंग ज्यामध्ये कंपनी आपला व्यवसाय पुढे नेण्यासाठी बाजारातून पैसे गोळा करते.
तर खाली आपण IPO म्हणजे काय आहे, IPO कसा खरेदी करायचा, IPO मधील तोटा टाळण्यासाठी काय केले पाहिजे, IPO चे फायदे आणि तोटे काय आहेत, याविषयी सविस्तर माहिती जाणून घेणार आहोत.
IPO म्हणजे काय आहे. (What is IPO Marathi)
IPO म्हणजेच इनिश्यल पब्लिक ऑफरिंग, जेव्हा कंपनीला आपला व्यवसाय चालवण्यासाठी पैशांची गरज असते, तेव्हा ही कंपनी प्रथम गुंतवणूकदाराकडून पैसे गोळा करते आणि गुंतवणूकदार झाल्यानंतर, कंपनी आपला हिस्सा जनतेला विकते आणि त्यांच्याकडून पैसे गोळा केले जातात.
लोकांकडून पैसे उभे करण्यासाठी कंपनी शेअर बाजारात IPO आणते, आणि नंतर शेअर बाजारात त्याचे शेअर्स सूचीबद्ध करते. यानंतर गुंतवणूकदार हे शेअर खरेदी आणि विक्री करू शकतात.
जे लोक IPO विकत घेतात, ते त्या कंपनीत त्यांचा हिस्सा विकत घेतात, त्यांचा काही % हिस्सा असतो, जेव्हा कंपनी नफ्यात असते तेव्हा त्यांना फायदा होतो, आणि जर तोट्यात असेल तर त्यांना तोटा होतो.
कंपनी आपल्या शेअरधारकांना वेळेवर लाभांश देते, जेणेकरून गुंतवणूकदार टिकून राहतील.
IPO कसा खरेदी करायचा. (IPO kasa kharedi karayacha)
IPO खरेदी करण्यासाठी, तुमच्याकडे डीमॅट आणि ट्रेडिंग खाते असणे आवश्यक आहे, याद्वारे तुम्ही IPO साठी अर्ज करू शकता.
आज बाजारात अनेक ब्रोकर आहेत जे सेबीकडे नोंदणीकृत आहेत, ते तुम्हाला मोफत डिमॅट खाते देतात.
जर तुम्हाला गुंतवणुकीसाठी डिमॅट खाते हवे असेल तर तुम्ही ते Groww वरती डिमेट अकाऊंट उघडू शकता, यामध्ये तुम्हाला इक्विटी, डेरिव्हेटिव्ह्ज, म्युच्युअल फंड, सोवरण गोल्ड बाँड, IPO हे सर्व पर्याय मोफत मिळतात.
Groww वर खाते उघडण्यासाठी क्लिक करा.
तुमचे डिमेट खाते सुरू झाल्यानंतर ज्या कंपनी चा आयपीओ सुरू झाला आहे, त्यासाठी ऑनलाइन अप्लाय करू शकता, आयपीओ अप्लाय करण्यासाठी तुम्हाला डिमेट अकाऊंट वरती पैसे अॅड करावे लागत नाहीत, तुम्ही UPI ध्वारे तुमची अमाऊंट ब्लॉक करू शकता.
IPO साठी अर्ज केल्यानंतर, तुम्हाला तो मिळाला की नाही हे 5 दिवसात कळेल. IPO प्राप्त झाल्यास तुमच्या खात्यातून पैसे कापले जातील अन्यथा तुमची ब्लॉक केलेली रक्कम अनब्लॉक केली जाईल.
त्यानंतर 5 दिवसात हा IPO NSE आणि BSE वर सूचीबद्ध होईल.
कंपनी आपला IPO बाजारात का आणते.
कंपनी आपला आयपीओ का आणते, हा प्रश्न प्रत्येकाच्या मनात असेल.
कंपनीवर कर्ज असेल तर ते कमी करण्यासाठी कंपनी बाजारातून पैसा उभा करण्यासाठी IPO आणते. दुसरी गोष्ट म्हणजे जेव्हा कंपनीला आपला व्यवसाय पुढे न्यावा लागतो तेव्हा ही कंपनी IPO च्या माध्यमातून पैसे उभारून व्यवसाय पुढे नेते.
IPO मध्ये प्रॉस्पेक्टस म्हणजे काय?
कंपनी जेव्हा आपला IPO आणते तेव्हा त्यात संपूर्ण कंपनीचा तपशील ठेवला जातो, कंपनी कधी सुरू झाली, गेल्या तीन वर्षांत किती नफा झाला, किती उत्पन्न झाले.
त्यानंतर कंपनी हे देखील सांगते की लोकांकडून घेतलेला निधी कोणत्या कामासाठी वापरला जाईल, याचा अर्थ कंपनी आपले कर्ज परत करेल किवा नवीन कामांसाठी पैसे उभे करेल.
20 जूनपासून हमा अॅग्रो इंडस्ट्रीज आपला IPO घेऊन येत आहे, त्यामध्ये तुम्हाला IPO तारीख, लिस्टिंगची तारीख, कंपनी किती पैसे उभारत आहे. ही सर्व माहिती देण्यात आली आहे.
हमा अॅग्रो इंडस्ट्रीज 480 कोटी रुपये उभारणार असून, त्यापैकी 330 कोटी रुपये कर्जाची परतफेड करण्यासाठी, गुंतवणूकदारांना देण्यासाठी आणि 150 कोटी रुपये त्याचा व्यवसाय वाढवण्यासाठी वापरण्यात येणार आहे.
IPO मध्ये कंपनीचे शेअर्स विकले नाहीत तर काय होईल.
जेव्हा एखादी कंपनी आपला IPO आणते आणि जेव्हा IPO गुंतवणूकदारासाठी उघडल्यानंतर तिचे शेअर्स विकले जात नाहीत, तेव्हा कंपनी आपला IPO काढू मागे घेऊ शकते.
त्यांचे किती % शेअर्स विकले जातात यावर ते अवलंबून आहे.
IPO शेअर्सना जास्त मागणी असल्यास काय केले जाते?
एका कंपनीने आपले 500 शेअर्स IPO च्या माध्यमातून बाजारात आणले, कंपनी चांगली असल्यामुळे लोकांनी 1000 शेअर्स खरेदी केले, मग त्यावेळी कंपनी SEBI ने बनवलेल्या नियमांनुसार शेअर्सचे वाटप करते.
म्हणजे संगणकीकृत लॉटरीद्वारे प्राप्त अर्ज निवडले जातात.
IPO मुळे कंपनीत तुम्हाला हिस्सा मिळतो.
जेव्हा तुम्ही एखाद्या कंपनीचा IPO खरेदी करता, तेव्हा तुम्हाला त्या कंपनीत हिस्सा मिळते, त्या कंपनीच्या टक्केवारीपर्यंत तुमच्या नावावर राहते.
आयपीओ चे फायदे (IPO che fayade)
IPO म्हणजे इनिशियल पब्लिक ऑफरिंग म्हणजे कंपनी आपला व्यवसाय वाढवण्यासाठी किंवा कर्ज फेडण्यासाठी बाजारातून पैसे गोळा करते. चला तर मग जाणून घेऊया आयपीओ चे फायदे.
1. IPO मध्ये गुंतवणूक केल्याने, तुम्हाला सुरुवातीपासूनच चांगल्या कंपनीत गुंतवणूक करण्याची संधी मिळते, त्यानंतर, कंपनीने आगामी काळात चांगला नफा कमावल्यास, तुम्हाला फायदा मिळतो.
2. तुम्ही IPO मध्ये अर्ज केल्यास तुम्हाला लिस्टिंग गेनमध्ये फायदा मिळू शकतो, याआधी अनेक कंपन्यांनी गुंतवणूकदारांना त्यांच्या लिस्टिंग गेनमध्येच दुप्पट पैसे दिले आहेत.
3. तुम्ही IPO मध्ये अर्ज करता तेव्हा तुम्हाला 15 हजारांच्या आसपास अर्ज करण्यासाठी पैशांची गरज असते, याचा अर्थ तुम्ही कमी पैशात अर्ज करू शकता.
4. IPO मध्ये अर्ज करण्यासाठी तुम्हाला जास्त मार्केट रिसर्च करण्याची गरज नाही, तुम्ही कंपनीचे मूलभूत विश्लेषण वाचून अर्ज करू शकता.
5. IPO आणण्यापूर्वी, कंपनीला संपूर्ण ताळेबंद SEBI ला सादर केल्यानंतर IPO आणण्याची परवानगी मिळते. त्यामुळे यात फसवणूक होण्याची शक्यता नाही, त्यात पूर्ण पारदर्शकता असते.
6. जर तुम्हाला IPO मध्ये लिस्टिंग गेनमध्ये चांगला परतावा मिळत असेल तर तुम्हाला कमी वेळेत चांगला परतावा मिळेल.
आयपीओ चे तोटे (IPO che tothe)
आयपीओ मध्ये तुम्हाला नुकसान होऊ शकते, जर कंपनी चांगली परफॉर्मेंस करत नसेल, तुम्ही ज्यावेळी आयपीओला अप्लाय करता त्यावेळी शेअर मार्केट डाउन असेल तर आयपीओच्या लिस्टिंगमध्ये नुकसान होऊ शकते.
1. IPO मध्ये, तुम्हाला बाजाराच्या स्थितीनुसार नफा आणि तोटा मिळू शकतो, समजा तुम्ही IPO साठी अर्ज केला तेव्हा बाजाराची स्थिती खराब असेल, तर तुम्हाला IPO च्या लिस्टिंग गेनमध्ये तोटा होऊ शकतो.
2. जर तुम्ही IPO साठी अर्ज करण्यापूर्वी मूलभूत विश्लेषण नीट वाचले नाहीत तर तुमचे नुकसान होऊ शकते, यामध्ये कंपनीचा नफा किती आहे, कंपनीवर किती कर्ज आहे, कंपनी IPO अंतर्गत कोणाकडून पैसे घेत आहे. त्याचा वापर किती होतोय, हे सर्व पाहावे लागेल.
3. IPO ची लिस्टिंग झाल्यानंतर शेअर्सच्या कमी तरलतेमुळे तुम्ही शेअर्स विकू शकत नाही, तर त्यामुळे गुंतवणूकदाराचे नुकसान होऊ शकते.
4. ज्या कंपनीचा IPO घेतला जात आहे, त्यात भविष्यात जोखीम येण्याचा धोका आहे, जर तुम्ही हा धोका पाहून खरेदी केली नाही तर तुमचे नुकसान होऊ शकते.
5. मोठ्या आकाराच्या IPO पासून धोक्याची शक्यता आहे.
IPO मध्ये नुकसान टाळण्यासाठी काय करावे?
याआधी अनेक कंपन्यांचे IPO आले आहेत ज्यांनी गुंतवणूकदारांना तोटा दिला आहे, त्यात LIC, Paytm सारख्या मोठ्या कंपन्यांची नावे आहेत, या कंपन्यांचे शेअर्स आजपर्यंत कधीच इश्यू प्राईसच्या पुढे गेलेले नाहीत.
तर आज जाणून घेऊया IPO चे नुकसान टाळण्यासाठी काय करायला हवे.
1. कोणत्याही कंपनीचा IPO आला तरी ही कंपनी बाजारातून किती पैसा उभा करते हे पाहावे लागेल. आज LIC ने आपला 20 हजार कोटींचा IPO आणला, कंपनी नफ्यात होती पण इश्यूचा आकार मोठा असल्यामुळे गुंतवणूकदाराला आजपर्यंत तोटाच झाला आहे.
2. IPO आल्यानंतर, तुम्हाला कंपनीचे मूलभूत विश्लेषण चांगल्या पद्धतीने जाणून घ्यावे लागेल, खाली आम्ही काही मुद्दे दिले आहेत, तुम्हाला हे सर्व तुम्हाला पहावे लागेल.
- कंपनीचा नफा किती आहे.
- कंपनी कोणत्या क्षेत्रात काम करते आणि सध्या त्या क्षेत्राची स्थिती काय आहे.
- कंपनीवर किती कर्ज आहे?
- कंपनीच्या प्रमोटरकडे किती हिस्सा आहे?
- EPS (प्रति शेअर कमाई) किती आहे?
- कंपनीच्या प्रमोटरला कंपनी चालवण्याचा किती अनुभव आहे?
3. IPO आल्यानंतर, तुम्ही त्याचे GMP (ग्रे मार्केट प्रीमियम) पाहून अंदाज लावू शकता की तुम्हाला लिस्टिंगमध्ये किती नफा मिळणार आहे.
4. IPO साठी अर्ज करण्यापूर्वी कंपनीच्या भविष्यातील जोखीम मोजली पाहिजे.
5. कंपनीच्या विरोधात असा कोणताही खटला चालवू नसला पाहिजे, ज्यामुळे कंपनीचे नुकसान होईल.
IPO मधून कमाई कशी करायची?
जेव्हा एखाद्या कंपनीला आपला व्यवसाय वाढवायचा असतो, कर्जाची परतफेड करायची असते, तेव्हा ही कंपनी IPO अंतर्गत बाजारातून पैसा उभा करते.
जर तुम्हाला IPO मध्ये पैसे कमवायचे असतील तर तुम्हाला चांगल्या कंपनीच्या IPO मध्ये अर्ज करावा लागेल, ती कंपनी फायदेशीर असावी, तिच्यावर कमी कर्ज असावे, त्यावर असे कोणतेही प्रकरण असू नये ज्यामुळे कंपनीचे नंतर नुकसान होईल.
जेव्हा तुम्ही अशा कंपनीमध्ये अर्ज करता तेव्हा तुम्हाला 10 दिवसांच्या आत 100% पर्यंत लिस्टिंग गेन मिळेल. त्यानंतर, जर कंपनीने चांगली वाढ केली, तर तुम्हाला दीर्घ मुदतीतही चांगला नफा पाहायला मिळेल.
आयपीओ चा फुल्ल फॉर्म
IPO चा फुल्ल फॉर्म इनिशियल पब्लिक ऑफरिंग (IPO: Initial Public Offering) आहे.
IPO चांगली गुंतवणूक आहे का?
आयपीओमध्ये गुंतवणूक करणे का एक चांगला पर्याय आहे, जर तुम्ही चांगल्या कंपनीच्या आयपीओ मध्ये अप्लाय केले तर तुम्हाला लिस्टिंग गेन बरोबर भविष्यात ही फायदा होण्याचा चान्स आहे.
त्यामुळे आयपीओ मध्ये गुंतवणूक करणे हा एक चांगला पर्याय आहे.
