कॅल्शियम कमी लक्षणे (Calcium Deficiency Symptoms in Marathi), दीर्घकालीन कॅल्शियमच्या कमतरतेमुळे दातांमध्ये बदल, मोतीबिंदू, मेंदूतील बदल आणि ऑस्टिओपोरोसिस होऊ शकते, ज्यामुळे आपली हाडे ठिसूळ होतात.
कॅल्शियमच्या कमतरतेमुळे आपल्याला लवकर लक्षणे दिसून येत नाहीत. ही लक्षणे सौम्य असतात, आणि याचा उपचार न घेतल्याने आपल्याला ते जीवघेणे ठरू शकते.
या लेखात आपण कॅल्शियम म्हणजे काय आणि त्याची कॅल्शियमच्या कमतरतेमुळे आपल्याला कोणती लक्षणे दिसून येतात, हयाविषयी माहिती करून घेणार आहोत.
कॅल्शियम म्हणजे काय? (What is Calcium)
कॅल्शियम हा आपल्या शरीरातील सर्वात मुख्य खनिज आहे. आपल्या हाडांच्या आणि हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी, स्नायू आणि मज्जातंतूंच्या योग्यप्रकारे कार्य करण्यासाठी व इतर अनेक महत्त्वपूर्ण भूमिकांमध्ये कॅल्शियम हे आवश्यक आहे.
कॅल्शियम हे नैसर्गिकरित्या फळांमध्ये, पालेभाजामध्ये व अन्य ठिकणी आपल्याला भेटते. कॅल्शियम वाढवण्यासाठी आपल्याला व्हिटॅमिन डीची गरज पडते. व्हिटॅमिन डी हे फिश ऑइल, किल्लेदार दुग्धजन्य पदार्थ आणि सूर्यप्रकाशाच्या संपर्कातून येते.
कॅल्शियम कमी लक्षणे (Calcium Deficiency Symptoms in Marathi)
आपल्या रोजचे जीवन जगण्यासाठी कॅल्शियम आवश्यक आहे, त्याच्या कमतरतेमुळे स्नायू, हाडे आणि दातांवर तसेच मानसिक आरोग्यावर व्यापक परिणाम होऊ शकतात.
आपल्या रोजच्या जेवणामध्ये कमी आहाराचे सेवन कॅल्शियम कमी होण्यास करणीभूत आहे, आणि त्यामुळे त्याची लक्षणे सहसा दिसून येत नाहीत. परिणामी त्या व्यक्तीला भविष्यात ऑस्टियोपेनिया किंवा कमी हाडांची घनता येऊ शकते. याचा उपचार न घेतल्यास ऑस्टिओपोरोसिस किंवा हाडे ठिसूळ होऊ शकतात.
आपल्या रोजच्या आहारमुळे कॅल्शियम कमी होते हे एकच कारण नाही. कॅल्शियमची कमतरता प्रामुख्याने आरोग्य समस्या किंवा उपचारांमुळे, जसे की मूत्रपिंड निकामी होणे, पोट काढून टाकणे किंवा लघवीचे प्रमाण वाढवणारी विशिष्ट औषधे वापल्यामुळे होते.
खाली काही डीटेलमध्ये कॅल्शियम कमी होण्याची लक्षणे दिली आहेत.
1. स्नायूंच्या समस्या (Muscle Problems)
कॅल्शियमची कमतरता असलेल्या व्यक्तीला स्नायूंच्या समस्याचा अनुभव येऊ शकतो जसे की:
- मसल दुखणे, जळजळ होणे आणि उबळ वाटणे.
- चालताना किंवा हालचाल करताना मांड्या आणि हातांमध्ये वेदना होणे.
- हात, पाय आणि तोंडभोवती सुन्नपणा किवा मुंग्या येणे.
वरील लक्षणे आपल्याला कायम राहतीलच असे काही नाही, ही थोडी दिवस येतील आणि पुन्हा कमी होतील.
2. थकवा जाणवणे
कॅल्शियमच्या कमतरतेमुळे आपल्याला तीव्र थकवा येऊ शकतो, ज्यामध्ये ऊर्जेची कमतरता आणि आळशीपणाची भावना येऊ शकते. यामुळे निद्रानाश देखील होऊ शकतो.
कॅल्शियमच्या कमतरतेशी संबंधित आपल्याला थकवा येणे, डोके दुखणे, चक्कर येणे आणि ब्रेन फोग यांचा समावेश असू शकतो – लक्ष केंद्रित न करणे, विसरणे आणि गोंधळ होणे ही लक्षणे ही आपल्याला जाणवू शकतात.
3. नखे आणि त्वचेची लक्षणे
ही लक्षणे आपल्याला दिसू लागल्याने कायमस्वरूपी कॅल्शियमची कमतरता होऊ शकते ह्यामुळे:
- त्वचा कोरडी पडणे.
- कोरडी, तुटलेली किंवा ठिसूळ नखे आढळतात.
- ह्यामुळे खडबडीत केस आढळतात.
- अलोपेसियाचे प्रमाण आढळते ज्यामुळे केस पॅचमध्ये गळतात.
- एक्जिमा, किंवा त्वचेची जळजळ होऊ लागते, ज्यामुळे खाज सुटणे किंवा कोरडे ठिपके होऊ शकतात.
- सोरायसिसची लक्षणे आढळतात.
4. ऑस्टियोपेनिया आणि ऑस्टियोपोरोसिस
आपली हाडे कॅल्शियमचा साठा चांगल्या प्रकारे करतात. परंतु त्यांना मजबूत राहण्यासाठी उच्च पातळीची आवश्यकता असते. जेव्हा कॅल्शियमची एकूण पातळी कमी असते, तेव्हा शरीर काही हाडांपासून वळवू शकते, ज्यामुळे ते ठिसूळ होतात आणि दुखापत होण्याची शक्यता असते.
कालांतराने, कमी कॅल्शियममुळे ऑस्टियोपेनिया होऊ शकतो, हाडांमधील खनिज घनता कमी होते.
यामुळे ऑस्टिओपोरोसिस होऊ शकतो, ज्यामुळे हाडे पातळ होतात आणि फ्रॅक्चर होण्याची शक्यता असते, तसेच वेदना आणि आसनात समस्या येतात.
ऑस्टियोपोरोसिस आणि कॅल्शियमच्या कमतरतेच्या इतर गुंतागुंत होण्यास अनेक वर्षे लागू शकतात.
5. प्रीमेन्स्ट्रुअल सिंड्रोम (पीएमएस)
कमी कॅल्शियम पातळी गंभीर प्रीमेन्स्ट्रुअल सिंड्रोम (पीएमएस) शी जोडली गेली आहे.
2017 च्या एका स्टडी मध्ये असे आढळून आले की दररोज 500 मिलीग्राम कॅल्शियमचे सेवन केल्याने त्या व्यक्तीमध्ये सुधारणा आणि द्रव धारणा कमी झाल्याची नोंद करण्यात आली.
2019 मध्ये विश्वसनीय स्त्रोत, संशोधकांनी असा निष्कर्ष काढला की मासिक पाळीच्या दुसऱ्या सहामाहीत व्हिटॅमिन डी आणि कॅल्शियमची कमी पातळी पीएमएसच्या लक्षणांमध्ये योगदान देऊ शकते. या संघाने प्रस्तावित केले की पूरक आहार या लक्षणांपासून मुक्त होण्यास मदत करू शकतात.
6. दातांची समस्या
जेव्हा शरीरात कॅल्शियमची कमतरता असते, तेव्हा ते दातांसारख्या स्त्रोतांकडून खेचते. यामुळे दंत समस्या उद्भवू शकतात, यासह आपल्याला-
- दात किडणे
- ठिसूळ दात
- हिरड्यामध्ये चिरा पडणे
- कमकुवत दाताची मुळे होणे.
ही लक्षणे आढळून येतात.
7. डिप्रेशन
काही पुरावे विश्वसनीय स्त्रोत सूचित करतात की कॅल्शियमची कमतरता मूड डिसऑर्डरशी संबंधित असू शकते, ज्यामध्ये नैराश्याचा समावेश आहे, याची पुष्टी करणारे विचार पुढील संशोधन आवश्यक आहेत.
कॅल्शियमची कमतरता नैराश्याच्या लक्षणांमध्ये योगदान देत असल्याचा संशय असलेल्या कोणालाही डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. व्यक्तीची कॅल्शियम पातळी तपासल्यानंतर, डॉक्टर कॅल्शियम सप्लिमेंटची शिफारस करू शकतात.
हे ही वाचा
