रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी उपाय, COVID-19 सर्व देशभर सर्वत्र पसरत आहे म्हणून, बरेच लोक आपली रोगप्रतिकारक शक्ती बळकट करण्यासाठी आणि व्हायरसपासून होणार्‍या संसर्गाचा प्रतिकार करण्यासाठी चांगले मार्ग शोधत आहेत. आपली रोगप्रतिकारक शक्ती ही आपल्या शरीराच्या संसर्गाविरूद्ध संरक्षणात्मक रेखा आहे.
रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी उपाय या लेखामध्ये COVID-19 सारख्या आजारांच्या गंभीर गुंतागुंतंसह उच्च आरोग्य सेवा खर्च आणि जीवघेणा परिस्थिती टाळण्यास मदत करुन हे पैसे वाचविण्यात आपली मदत करू शकते. आणि यापैकी काही जीवनशैली बदलवून आणि निरोगी सवयींचा अवलंब करून, आपण आपल्या शरीराच्या रोगप्रतिकार प्रणालीस त्याचे कार्य करण्याची एक चांगली संधी देऊ शकता.
रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी उपाय
1.निरोगी आहार घ्या
विशेषत: फळ, भाज्या, औषधी वनस्पती आणि मसाले यासारख्या वनस्पती-आधारित अन्नांमधून आपल्याला आहारातून मिळणारी पोषकद्रव्ये तुमची रोगप्रतिकार शक्ती योग्य प्रकारे चालू ठेवण्यासाठी आवश्यक आहेत. डॉ. लिन म्हणतात, “बर्‍याच वनस्पतींवर आधारित अन्नांमध्ये अँटीवायरल आणि अँटीमाइक्रोबियल गुणधर्म देखील असतात, जे आपल्याला संक्रमणास विरोध करण्यास मदत करतात.
शिवाय, जिंक, फोलेट, लोह, सेलेनियम, तांबे ही जीवनसत्त्वे A,C,E, B6 आणि B12 आपल्याला आहारातून मिळवतात आणि आपल्या रोगप्रतिकारक शक्ति वाढवण्यासाठी त्याचे कार्य महत्वपूर्ण आहे. नॅशनल कॅडमी यांच्या स्टडी नुसार आपल्या आहारात रोगप्रतिकारक कार्यास मदत करण्यासाठी प्रत्येकजण विशिष्ट भूमिका बजावते.
जेव्हा रोगप्रतिकारक शक्ति आपल्या आरोग्यास चांगल्या प्रकारचे समर्थन देतात अशा आहाराचा विचार केला तर अधिक झाडे आणि वनस्पती-आधारित पदार्थ समाविष्ट करण्यावर लक्ष केंद्रित करा. सूप आणि स्टू, स्मूदी आणि सॅलडमध्ये फळे आणि व्हेज घाला किंवा स्नॅक्स म्हणून खा.
गाजर, ब्रोकोली, पालक, लाल घंटा मिरची, जर्दाळू, लिंबूवर्गीय फळे (जसे की संत्री, द्राक्षफळ, टेंगेरिन) आणि स्ट्रॉबेरी हे जीवनसत्त्वे अ आणि सीचे उत्कृष्ट स्रोत आहेत, तर बियाणे आणि शेंगदाणे प्रथिने, व्हिटॅमिन ई चे स्रोत आहेत.
2.ताण नियंत्रणात ठेवा
ऑक्टोंबर 2015 मध्ये मानसशास्त्रातील चालू मतप्रणालीच्या अंकामध्ये प्रकाशित केलेल्या पुनरावलोकनानुसार, दीर्घकालीन तणावामुळे स्टिरॉइड संप्रेरक कॉर्टिसोल म्हणून तीव्र वाढीची पातळी येते. तणाव कमी होण्याच्या कालावधीत शरीर कॉर्टिसॉल सारख्या हार्मोन्सवर अवलंबून असते (जेव्हा आपले शरीर “फाईट-फ्लाइट” प्रतिसादात जाते).
तणावग्रस्त घटना संपुष्टात येण्यापूर्वी प्रतिकारशक्तीला प्रतिसाद देण्यापासून रोखण्याचा कॉर्टिसोलचा फायदेशीर प्रभाव आहे (ज्यामुळे आपले शरीर त्वरित तणावावर प्रतिक्रिया देऊ शकेल). परंतु जेव्हा कोर्टीसोलची पातळी सतत वाढते, तेव्हा रोगप्रतिकारक शक्तीला गियरमध्ये मारणे आणि विषाणू आणि बॅक्टेरियांसारख्या जंतूपासून होणार्‍या संभाव्य धोक्यांपासून शरीराचे संरक्षण करण्यासाठी त्याचे कार्य करणे प्रतिबंधित करते.
3.चांगली गुणवत्तायुक्त झोप मिळवा
आपण झोपता तेव्हा आपले शरीर बरे होते आणि पुनर्जन्म करते, निरोगी रोगप्रतिकार शक्ति प्रदान करण्यासाठी पर्याप्त झोप आवश्यक आहे.
विशेषतः झोप ही अशी वेळ असते जेव्हा आपले शरीर साइटोकिन्स (प्रथिनेचा एक प्रकार ज्यातून एकट्याने जळजळ किंवा लढाई वाढवू शकते), टी पेशी (रोगप्रतिकारक प्रतिक्रियेचे नियमन करणारे पांढर्‍या रक्त पेशीचा एक प्रकार) आणि इंटरलेयूकिन १२ यासारख्या प्रमुख रोगप्रतिकारक पेशींचे वितरण करते.
जेव्हा आपल्याला पुरेशी झोप येत नाही, तेव्हा आपली रोग्प्र्तीकारक शक्ती देखील वाढू शकत नाही, यामुळे हानिकारक आक्रमणकर्त्यांविरूद्ध आपल्या शरीराचा बचाव करण्यास कमी सक्षम करते आणि आपण आजारी पडण्याची शक्यता जास्त आहे.
4.नियमित व्यायाम करा (घराबाहेर, शक्य असल्यास)
एप्रिल 2018 मध्ये इम्यूनोलॉजीच्या फ्रंटियर्समध्ये केलेल्या पुनरावलोकनानुसार नियमित व्यायामामुळे आपणास दीर्घ रोग (जसे लठ्ठपणा, टाइप 2 मधुमेह आणि हृदय रोग) तसेच व्हायरल आणि बॅक्टेरियातील संक्रमण होण्याचा धोका कमी होतो.
व्यायामामुळे एंडोर्फिनची मुक्तता देखील वाढते (हार्मोन्सचा एक गट जो वेदना कमी करतो आणि आनंददायक भावना निर्माण करतो) यामुळे तणाव व्यवस्थापित करण्याचा एक चांगला मार्ग आहे.
“ताण आपल्या प्रतिकारशक्तीवर नकारात्मक परिणाम करतो म्हणून व्यायामामुळे प्रतिकारशक्ती वाढू शकते हा आणखी एक मार्ग आहे”.
5. अल्कोहोल चे प्रमाण नियंत्रित ठेवा
क्लीव्हलँड क्लिनिकनुसार दररोज मद्यपान केल्याने रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होते. आणि वैज्ञानिक संशोधनात याचा आधार आहे.
अल्कोहोल रिसर्च या जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या 2015 च्या अभ्यासानुसार न्यूमोनियाच्या अतिसंवेदनशीलतेसह, अत्यधिक मद्यपानांचे एकाधिक प्रतिकूल आरोग्यावरील परिणामाशी संबंध आहे. जीआय ट्रॅक्टवर त्याचा परिणाम होण्याचे एक कारण आहे, जे दारूच्या संपर्काचा पहिला बिंदू आहे जो शरीरातून जातो आणि रक्तप्रवाहात जातो. अल्कोहोल आतड्यातील सूक्ष्मजंतूंची संख्या बिघडवित असल्याचे दर्शविले गेले आहे.
आणि संक्रमणास सामोरे जाण्यासाठी टी-सेल्स सारख्या आपल्याला आवश्यक असलेल्या पेशींचे नुकसान करते.
अमेरिकन लोकांसाठी आरोग्य आणि मानवी सेवा आहारविषयक मार्गदर्शक सूचनांनुसार पुरुषांनी दररोज दोनपेक्षा जास्त पेय आणि स्त्रिया दररोज एक पेक्षा जास्त पेय पिऊ नये.
6. सिगारेट ओढू नका
अल्कोहोलप्रमाणेच सिगारेटचे धूम्रपान देखील रोगप्रतिकार शक्तीवर परिणाम करू शकते. “विषारी कोणतीही गोष्ट आपल्या रोगप्रतिकारक यंत्रणाशी तडजोड करू शकते”.
विशेषतः, सिगारेटच्या धुराद्वारे सोडण्यात आलेली रसायने- कार्बन मोनोऑक्साइड, निकोटीन, नायट्रोजन ऑक्साईड्स आणि कॅडमियम – प्रतिरक्षा पेशींच्या वाढीस आणि कार्यात व्यत्यय आणू शकतात, जसे साइटोकिन्स, टी पेशी आणि बी पेशी.
नोव्हेंबर 2016 च्या ऑन्कोटरेटच्या पुनरावलोकनेनुसार.सीडीसीनुसार धूम्रपान केल्याने व्हायरल आणि बॅक्टेरियाचे संक्रमण (विशेषत: फुफ्फुसांसारखे, जसे की न्यूमोनिया, फ्लू आणि क्षयरोग), शल्यक्रियानंतरचे संक्रमण आणि संधिवात (रोगप्रतिकारक यंत्रणा सांध्यावर हल्ला करणारा एक ऑटोइम्यून रोग) देखील खराब करते.
आपण सध्या धूम्रपान करत असल्यास, सीडीसीच्या म्हणण्यानुसार समुपदेशन, निकोटीन बदलण्याची उत्पादने, प्रिस्क्रिप्शन नॉन-निकोटीन औषधे आणि वर्तणूक थेरपीसह आपली सवय लाटण्यात मदत करण्यासाठी बरीच संसाधने उपलब्ध आहेत.
7.साखरेची मर्यादा घाला
साखरेमुळे रोगप्रतिकारक शक्तीवर परिणाम होतो की नाही हे शास्त्रज्ञांना निश्चितपणे माहिती नाही. रोगप्रतिकारक शक्ती आश्चर्यकारकपणे गुंतागुंतीची आहे आणि कॅन्डी बार खाण्याने आपण आजारी पडण्याचा धोका पत्करू शकता असे म्हणणे एक ओव्हरस्प्लीफिकेशन आहे.
काही संशोधनात असे सूचित केले गेले आहे की अत्यधिक साखरेचा सेवन केल्याने आपल्या शरीराची प्रतिकारशक्ती कमी होते, तर इतर अभ्यासांनुसार रोग प्रतिकारशक्तीमध्ये ती महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावू शकत नाही. असे म्हटले आहे की, वेबएमडीने नोंदवले आहे की साखर आपला रोगप्रतिकारक प्रतिसाद कमी करू शकते आणि आपल्या शरीरात आजारपण आणि आजाराशी झुंज देण्याची उत्तम संधी मिळू शकते.
साखरेमुळे रोगप्रतिकारक यंत्रणेवर परिणाम होतो की नाही यावर अद्याप निकाल लागलेला नाही. तथापि, हार्वर्ड हेल्थने नोंदवले आहे की अत्यधिक साखरेचे सेवन केल्याने वजन वाढणे, मधुमेह आणि हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग यासारख्या अस्वास्थ्यकर परिस्थितीत बरेच योगदान आहे.
म्हणून अद्याप आपल्या साखर सेवन शक्य तितक्या मर्यादित करणे चांगली कल्पना आहे, विशेषत: सध्याच्या कोविड -19 (साथीचा रोग) सर्व देशभर (किंवा खंडभर) असलेला दरम्यान.
8. हायड्रेटेड रहा
हायड्रेशन आपणास जंतू आणि विषाणूंपासून थेट संरक्षण देत नाही, परंतु निर्जलीकरण न करणे आपल्या संपूर्ण आरोग्यासाठी महत्वाचे आहे. डिहायड्रेशन आपले लक्ष, मनःस्थिती, पचन, हृदय आणि मूत्रपिंडाच्या कार्यामध्ये अडथळा आणू शकते आणि आपल्याला डोकेदुखी देऊ शकते. या गुंतागुंतमुळे आजारपणाची तीव्रता वाढू शकते.
चहा आणि रस हाइड्रेट होत असताना, गोड पदार्थयुक्त मद्यपान करण्याच्या मर्यादीत साखर ठेवल्यामुळे हे चांगले आहे. कॅलरी, साखर आणि इतर पदार्थांपासून मुक्त असल्याने पाणी हा एक उत्तम पर्याय आहे.
मेयो क्लिनिकनुसार महिलांनी दररोज 11.5 कप (2.7L) पाणी प्यावे आणि पुरुषांनी दररोज 15.5 कप (3.7L) पाणी प्यावे. आपण तीव्रतेने व्यायाम केल्यास, बाहेर काम केले किंवा गरम हवामानात जगल्यास कदाचित आपल्याला अधिक द्रवपदार्थाची आवश्यकता असेल.
हे लक्षात घेणे महत्वाचे आहे की ज्येष्ठ प्रौढ लोक पिण्याची तीव्र इच्छा कमी करतात कारण त्यांचे शरीर तहान पुरेसे दर्शवत नाही. जर त्यांना तहान नसली तरी नियमितपणे प्यावे लागते.
9.एल्डरबेरी घ्या
शतकानुशतके, लोक आजारांवर उपचार करण्यासाठी एल्डरबेरी सिरप याचा उपयोग करतात, विशेषत: इन्फ्लूएंझा आणि सर्दी. आपल्याला हे आढळल्यास – साथीच्या रोगामुळे सध्या तो कमी प्रमाणात पुरवठा करीत आहे – लेदरबेरी सिरप घेतल्यास तुमची रोगप्रतिकार शक्ती वाढण्यास मदत होते.
मेडिसिनच्या कंप्लिमेंटरी थेरपीज जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या 2019 च्या अभ्यासानुसार असे आढळले आहे की ब्लॅक लेदरबेरी प्रभावीपणे वरच्या श्वसन संक्रमणांवर उपचार करू शकते.
एल्डरबेरी इन्फ्लूएन्झावर उपचार करण्यास देखील मदत करू शकते, खासकरून जर आपण संसर्ग सुरू झाल्यासच घेत असाल. फायटोकेमिस्ट्री या जर्नलमध्ये 2009 च्या अभ्यासात असे आढळले आहे की एचडीएनएन विषाणूचे बंधन ठेवून वडीलबेरी कार्य करते.
जे नवीन होस्ट पेशींची सतत प्रतिकृती आणि संसर्ग टाळण्यास मदत करते. एल्डरबेरीचा अभ्यास कोविड-19 च्या विरूद्ध केला गेला नाही आणि हे या विषाणूविरूद्ध संरक्षण देऊ शकते तर हे अज्ञात आहे. तथापि, कारण बर्‍याच अभ्यासानुसार त्याच्या रोगप्रतिकारक क्षमता वाढविण्याच्या गुणधर्मांची पुष्टी केली गेली आहे, म्हणून प्रयत्न केल्याने ती इजा होऊ शकत नाही.
रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी उपाय
रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी उपाय या लेखामध्ये सध्याचे जीवनशैली बदलणे सुरू करण्याची ही एक योग्य वेळ आहे जी आपले संपूर्ण आरोग्य वाढवू शकते आणि आपली रोगप्रतिकारक यंत्रणा योग्य प्रकारे कार्यरत असल्याचे सुनिश्चित करू शकते. केवळ आपल्याला एकंदरीतच बरे वाटेल, परंतु आपण स्वत: ला आजारापासून बचाव करण्याची आणि उत्पादक राहण्याची उत्तम संधी द्याल.
आपण एखाद्या महागड्या डॉक्टरची भेट किंवा रुग्णालयात मुक्काम टाळण्यास सक्षम असाल तर हे आपणास महत्त्वपूर्ण पैशांची देखील बचत करू शकते.आपली रोगप्रतिकार शक्ती बळकट करण्यासाठी आपण आज अनेक जीवनशैली आणि आहारात बदल करू शकता.
यामध्ये आपल्या साखरेचे सेवन कमी करणे, हायड्रेटेड रहाणे, नियमितपणे बाहेर काम करणे, पुरेशी झोप घेणे आणि आपल्या ताणतणावाचे व्यवस्थापन करणे समाविष्ट आहे.
यापैकी कोणत्याही सूचना COVID-19 ला रोखू शकत नसल्या तरी, ते हानिकारक रोगजनकांच्या विरूद्ध आपल्या शरीराच्या संरक्षणास मजबुती देतात.
